Wysokie, niskie, tradycyjne, nowoczesne - latarnie morskie stanowią dziś jasny punkt nie tylko na trasie żeglarzy, ale też turystów. Co roku miliony z nich wspinają się na rozsiane po całym świecie szczyty wież, by podziwiać widoki dostępne kiedyś tylko zawodowym latarnikom. A jak na tym tle wypada Polska? My również możemy się pochwalić kilkoma rozpoznawalnymi na całym świecie latarniami. Jedną z takich budowli jest latarnia morska w Świnoujściu - jedna z najwyższych tego typu konstrukcji w Europie i na świecie.

"Leuchtturm Świnoujście" by Halina Ciszewska-Czyż (real author) - Own work. Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons.

Latarnia morska w Świnoujściu wznosi się na wysokość 65 metrów, co daje jej piętnaste miejsce w rankingu najwyższych na świecie, a dwunaste wśród latarni tradycyjnych. Warto również dodać, że choć wśród materiałów budowlanych, z których robi się największe latarnie świata, przeważają beton, stal i granit, to polska konstrukcja została stworzona z ceramicznej cegły. Żadna inna latarnia na świecie zbudowana z tego materiału nie wznosi się tak wysoko. Aby dostać się na jej szczyt, trzeba pokonać ponad trzysta stopni schodów. Światło latarni ma charakter przerywany, sektorowy (światło czerwone: w namiarze 029 - 057°, białe: 057° - 280°).

Zanim zbudowano latarnię w Świnoujściu, jej rolę spełniały, rozpalane na wydmach w Chorzelinie, ogromne ogniska. Na początku XIX wieku, po odbudowaniu portu morskiego w Świnoujściu, zaczęto w tym miejscu wznosić pierwszą latarnię. Była to prosta konstrukcja z drewna i luster, postawiona na głowicy falochronu - jednak służyła żeglarzom przez 23 lata. Po tym czasie, w 1828 roku, wzniesiono budowlę ze stali. Miała ona tylko 12 i pół metra wysokości. Ostatecznie zdecydowano się na konstrukcję z cegły ceramicznej, której budowa rozpoczęła się w roku 1854 i trwała przez trzy lata. 1 grudnia 1857 roku, na szczycie latarni morskiej w Świnoujściu po raz pierwszy zabłysło światło. Początkowo było ono wytwarzane przez cztery palące się knoty, zasilane olejem rzepakowym. Dzięki zamontowanej na wieży soczewce Fresnela, światło było widoczne z odległości 24 mil morskich.


Pierwotna wieża powstała na planie ośmiokąta i została zbudowana z żółtej, licowej cegły. Choć były to oryginalne rozwiązania, to nie okazały się zbyt trafione. Marnej jakości materiały budowlane okazały się nieodporne na warunki pogodowe. Już po kilku latach latarnia potrzebowała pierwszych remontów. Na początku XX wieku doszło do generalnej przebudowy - ośmiokątny kształt wieży został przerobiony na cylindryczny, zaś jej zewnętrze pokryto żółtą i czerwoną cegłą klinkierową. W tej formie latarnia przetrwała ponad sto lat, pełniąc między innymi rolę radiolatarni - jednak zarówno klimat, jak i działania wojenne mocno nadwyrężyły jej konstrukcję. Dlatego kolejny, ostatni do tej pory remont generalny wykonano w roku 2000. W tym samym czasie latarnię otwarto dla zwiedzających.

Dziś latarnia w Świnoujściu składa się kwadratowej podstawy i ośmiokątnej wieży, która ponad pierwszą galerią przechodzi w kształt cylindryczny. Budowla ma charakterystyczny, żółtawy kolor z czerwonymi elementami, który zawdzięcza niemalowanemu budulcowi. Do podstawy wieży z dwóch stron przylegają ceglane budynki, zajmowane kiedyś przez latarnika i jego rodzinę, a później wykorzystywane do prowadzenia radiolatarni. W jednej z budowli otwarto w 2000 roku muzeum historii latarnictwa i żeglugi. Dziś latarnia morska w Świnoujściu stanowi jedną z głównych atrakcji turystycznych w tym rejonie