Dzięki współpracy ze Szkołą Żeglarstwa 4winds prezentujemy nową serię artykułów dla adeptów żeglarstwa oraz wszystkich tych, którzy chcieliby sobie powtórzyć podstawowe wiadomości z zakresu żeglarstwa. Kolejne artykuły będą ukazywać się na Tawernie co dwa tygodnie.

Nocne znaki nawigacyjne

W poprzedniej części naszego spotkania z locją morską zapoznaliśmy się ze znakami nawigacyjnymi stosowanymi na morzu. Posiadają one swoje specyficzne kształty i kolorystykę, po których możemy je zidentyfikować w ciągu dnia. A nocą?

System znaków świetlnych IALA

W celu ułatwienia rozpoznania znaków nawigacyjnych w nocy IALA (International Association of Marine Aids to Navigation and LighthouseAuthorities -Międzynarodowe Stowarzyszenie Służb Oznakowania Nawigacyjnego i Latarni Morskich), działająca pod egidą IMO(International Martime Organization),stworzyła system znaków świetlnych.

Przypisywane są one konkretnym znakom na danym akwenie. Dzięki temu unika się pomyłki i łatwiej odnaleźć dany znak w „terenie”. Zwłaszcza, gdy w bliskiej odległości znajdują się dwa takie same znaki, np. dwa wejścia do portu. Każdemu ze znaków przypisuje się wtedy inną charakterystykę świecenia, aby było można je odróżnić. Tak więc poruszając się nocą po morzu „szukamy” konkretnego światła, które na tymże akwenie zostało przypisane danemu znakowi.

Opis na mapie

Opis tego światła znajdziemy oczywiście na mapie. Zawierać on będzie informacje o jego charakterystyce, kolorze, okresie, wysokości nad poziomem morza i zasięgu nominalnymi.

W tym wypadku - znak prawej strony toru wodnego (region IALA „A”) kolor zielony „G” green, jeden błysk – flashFlw okresie 4 s, umieszczony na wysokości 10m i zasięgu nominalnym 4 mil morskich (symbole i pojęcia zostaną wyjaśnione w dalszej części tekstu).


Spis świateł

Ponadto wszystkie znaki świetlne występujące na danym akwenie opisane są w „spisie świateł”. Spisy takie są robione dla konkretnych akwenów. Dla Bałtyku wydaje je np. Polskie Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej. Publikacja ta nosi nr 521. Znajdziemy tam światła występujące na wybrzeżu Polski, Niemiec, Danii, Rosji i Szwecji. Każdy znak ma przypisany numer i nazwę, podaną pozycję geograficzną, charakterystykę, wysokość światła nad wodą, opis budowli na której się znajduje, wysokość tej budowli oraz zakres świecenia.
Spis świateł zawiera także tabelę, przy pomocy której można określić z jakiej odległości przy określonych warunkach widzialności będzie widoczne światło nawigacyjne o określonym zasięgu nominalnym.

Na górnej skali odkładamy zasięg nominalny. Następnie prowadzimy prostą w dół do przecięcia z krzywą obrazującą widzialność przy istniejących warunkach. Z miejsca przecięcia prowadzimy prostą do lewej podziałki – przybliżonej wartości widoczności danego światła.
Charakterystyka światła nawigacyjnego to zestaw łatwo obserwowalnych cech, dzięki którym możemy odróżnić jeden znak od drugiego.

Cechy światła, dzięki którym można je zidentyfikować

1. Rodzaj – czyli sposób, w jaki świeci, np. stałe, błyskowe, przerywane.

2. Barwa – stosuje się światła białe W - white, czerwone R – red, zielone G – green, żółte Y -yellow. Sporadycznie niebieskie Bl–blue i pomarańczowe O - orange.

3. Okres – czas trwania jednego cyklu świecenia i zaciemnienia, podawany w sekundach.
Rodzaje światła

Poniżej krótkie omówienie najważniejszych rodzajów świateł. Na mapach najczęściej spotyka się skróty literowe od nazw angielskich. Znaki świetlne można podzielić na grupy w zależności od tego co jest „bazą”, a w czym zawarta jest informacja.

1. Bazą znaku jest światło, a informacją zaciemnienie (lub rozbłysk), czas jego trwania i kombinacja >>> więcej

2. Bazą znaku jest ciemność, a informacją światło, czas jego trwania i kombinacja >>> więcej

3. Światła kodujące literę alfabetu Morse’a i zmiennobarwne >>> więcej

Sektor świecenia

Światła przypisane przez administratora danego szlaku mogą być światłami dookolnymi (zakres widoczności 360 stopni) lub sektorowymi – widzianymi tylko w pewnym sektorze lub skonstruowanymi w taki sposób, aby w poszczególnych sektorach widoczne były inne barwy światła. Światła sektorowe służą do:

a. wyznaczania sektora bezpiecznego dla żeglugi. Stosuje się trzy kolory sektorów - czerwony, zielony i biały. Oznaczone są symbolem WRG. Może też być zastosowane światło białe mające nieparzystą liczbę znaków (błysków lub zaciemnień)w sektorze lewym czerwonym i parzystą w sektorze prawym zielonym

b. wyznaczania sektora niebezpiecznego np. wraki, mielizny

c. jako światło poprzeczne toru wodnego, w którego czerwonym sektorze należy zmienić kurs (sąsiednie sektory są białe).

Nabieżniki

Nabieżnik to zestaw dwóch znaków nawigacyjnych wyznaczających oś toru podejściowego lub jego krawędzi (służą do oznaczania np. podejść do portów czy trudnych wąskich przejść). W dzień są to znaki o charakterystycznym kształcie, w nocy światła o określonej charakterystyce. Jeden ze znaków (lub światło) ustawiony jest wyżej i dalej, a drugi bliżej i niżej.

Aby prawidłowo korzystać z nabieżnika należy w taki sposób ustawić jednostkę, aby oba nabieżniki znalazły się na jednej linii. W tym celu zawsze należy kierować się ku dolnemu znakowi lub światłu. Nabieżniki zapewniają kontrolę położenia statku z dokładnością kilku-kilkunastu metrów.

Ze względu na konstrukcję występują:

• nabieżniki liniowe – dwa lub trzy znaki określające konkretny kierunek (oś nabieżnika),
• nabieżniki przeziernikowe – trzy znaki umieszczone w wierzchołkach trójkąta równoramiennego skierowanego podstawą w stronę morza, określają kierunek poprzez położenie tylnego znaku centralnie pomiędzy dwoma przednimi,
• nabieżniki szczelinowe – trzy znaki umieszczone w wierzchołkach trójkąta równoramiennego skierowanego podstawą w stronę morza, określają sektor pływania – tylny znak musi znajdować się między przednimi.
  

Często stosuje się także tzw. wachlarz nabieżników, składający się z jednej stawy centralnej i kilku ustawionych za nią w ten sposób, aby namiary na nie zmieniały się o stałą wartość (najczęściej 10°), co jest przydatne np. przy określaniu dewiacji kompasu.

Światła charakterystyczne dla najważniejszych znaków

Pewnym znakom przypisano takie znaki świetlne, których nie mogą nosić inne znaki nawigacyjne. Dla przykładu - znak odosobnionego niebezpieczeństwa ma przypisany znak nocny LFl (2). Również znaki kardynalne mają swoje określone charakterystyki. >>> więcej