Projekt ustawy o czasie pracy na statkach żeglugi śródlądowej

Rada Ministrów 14 lutego br. przyjęła projekt ustawy o czasie pracy na statkach żeglugi śródlądowej. Ustawa ma wejść w życie po 14 dniach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Nowe przepisy są rezultatem wdrożenia do polskiego prawa wymogów dyrektywy unijnej 2014/112/UE, które uzupełniają zapisy Kodeksu pracy w stosunku do pracowników zatrudnionych na statkach żeglugi śródlądowej.

W projekcie ustawy uregulowano czas pracy osób pracujących na statkach żeglugi śródlądowej zatrudnionych na podstawie umowy o pracę – członków załogi i personel pokładowy. Przepisy ustawy nie będą miały zastosowania do samozatrudnionych, czyli osób które w sposób niezależny i na własny rachunek eksploatują jednostki pływające (w Polsce małe przedsiębiorstwa żeglugowe to często firmy rodzinne, w których większość pracowników korzysta z samozatrudnienia).

Zgodnie z projektem ustawy, czas pracy na statku żeglugi śródlądowej będzie obejmował pracę wykonywaną na statku na polecenie pracodawcy. Pozostawanie w gotowości do wykonywania pracy na statku żeglugi śródlądowej będzie wliczane do czasu pracy. Chodzi o czas np. podczas postoju statku w związku z nieplanowanymi pracami konserwacyjnymi i remontami, w trakcie oczekiwania statku na śluzowanie oraz załadunek lub rozładunek. W transporcie śródlądowym czas pracy pracownika na pokładzie nie jest równoznaczny z czasem eksploatacji statku podczas rejsu.

Według projektu ustawy, czas pracy w żegludze śródlądowej ma obejmować łącznie limity godzin pracy z godzinami nadliczbowymi. Określone w projekcie ustawy limity czasu pracy obejmują także czas pracy na statku pasażerskim w sezonie oraz czas pracy w porze nocnej. Wskazane limity czasu pracy będą mogły być wydłużone tylko w przypadku wystąpienia tzw. stanów nadzwyczajnych, czyli np. okresów zagrożenia bezpieczeństwa statku i ludzi znajdujących się na jego pokładzie.

W projekcie ustawy odmiennie w stosunku do Kodeksu pracy zdefiniowano „porę nocną”. Przyjęto, że w żegludze śródlądowej pora nocna to 7 godzin między godziną 23.00 a 6.00. Jednocześnie zaproponowano odpowiednią ochronę pracownikom uznanym za niezdolnych do wykonywania pracy w porze nocnej na podstawie świadectwa zdrowia (mają być przeniesieni do wykonywania pracy zgodnej z zajmowanym stanowiskiem poza porą nocną).

Proponowane regulacje uwzględniają także korzystniejsze niż w Kodeksie pracy zasady przyznawania dni odpoczynku pracownikom żeglugi śródlądowej, uwzględniające specyfikę i uciążliwość wykonywanej pracy. Ponadto, zdefiniowano „okres odpoczynku” jako okres poza czasem pracy na statku żeglugi śródlądowej, który obejmuje okres odpoczynku na statku w trakcie rejsu lub podczas postoju oraz okres odpoczynku na lądzie.

Założono, że pracodawca będzie musiał założyć i prowadzić odrębnie dla każdego pracownika ewidencję czasu pracy na statku żeglugi śródlądowej, przechowywanej do końca okresu rozliczeniowego. Pracodawca – do 10 dnia każdego miesiąca – ma przedstawiać pracownikowi ewidencję czasu pracy za poprzedni miesiąc. Pracownik będzie potwierdzał zgodność danych zawartych w ewidencji podpisem, a kopię ewidencji ma przechowywać przez rok. Zgodnie z projektem, okres rozliczeniowy czasu pracy trwający w dniu wejścia ustawy w życie – kończy się z upływem czasu na jaki go przyjęto.