TYP: a1

Statek i skarb z epoki kamienia

piątek, 24 listopada 2023
Hanka Ciężadło

Fani Freda Flinstone'a pamiętają zapewne jego elegancki pojazd... ale to przecież tylko kreskówka. Najnowsze odkrycia u wybrzeży Capri udowodniły jednak, że ludzie z epoki kamienia łupanego naprawdę używali zaawansowanych środków transportu. Co prawda był to transport na wodzie, ale jednak. A na dodatek musieli być niezłymi żeglarzami, bo na swoich statkach przewozili prawdziwe skarby...

Ciekawe znalezisko

W Zatoce Neapolitańskiej, w sąsiedztwie Capri, znaleziono niedawno pozostałości wraku statku pochodzącego z epoki kamienia. Odkrycia dokonał zespół podwodnych archeologów, więc można założyć, że datowanie znaleziska jest z grubsza trafne. Warto jednak zastanowić się, co ono tak naprawdę oznacza.

Dla większości z nas typowy przedstawiciel epoki kamienia jawi się jako prymitywny osobnik, którego egzystencja koncentruje się wokół polowania, ogniska, przesiadywania w jaskini i – w miarę możliwości – unikania bycia zjedzonym. Jak wiele ma to wspólnego z rzeczywistością? Czy ktoś taki potrafiłby zbudować statek, skutecznie nim nawigować, trudnić się handlem? Odkrycie z Italii dowodzi, że życie naszych przodków było o wiele ciekawsze, niż zwykliśmy sądzić.

Co to znaczy skarb?

Ludzie z epoki kamienia nie znali metalu (bo wtedy to już nie byłaby epoka kamienia...), a zatem nie mogli przewodzić na swoich statkach np. złota. Dla nich skarbem były porządne narzędzia, albo cenny surowiec, z którego można je było wykonać. Takim materiałem musi być skała twarda, nadająca się do obróbki, a jednocześnie umożliwiająca szlifowanie i tworzenie ostrych krawędzi. Te założenia świetnie spełniają na przykład krzemienie, ale też obsydiany.

We wraku z Zatoki Neapolitańskiej znaleziono właśnie taki skarb: sporą obsydianową bryłę i wiele rozdrobnionych rdzeni wykonanych z tego kamienia; na dodatek jeden z nich nosi wyraźne ślady dłutowania i rzeźbienia. W tamtych czasach musiała to być prawdziwa fortuna, a jej posiadacz zapewne był „ustawiony” do końca życia.

Co to jest obsydian?

O ile większość z nas miała zapewne do czynienia z krzemieniem (może nawet próbowała krzesać nim iskry), o tyle obsydian jest dużo mniej popularny. Być może dlatego, że w Polsce cierpimy na poważny niedobór wulkanów.

Tak naprawdę obsydian to naturalne szkliwo wulkaniczne, złożone niemal wyłącznie z krzemionki (tak samo, jak piasek). Powstaje, gdy magma bardzo szybko stygnie i nie zdąży porządnie wykrystalizować. W efekcie tworzy się czarna, bardzo twarda skała o pięknym połysku, którą da się łupać, wykonując noże, groty i inne przydatne elementy.

Co ciekawe, mimo iż w okolicy Zatoki Neapolitańskiej jest kilka wulkanów, wszystko wskazuje na to, że odnaleziona we wraku bryła obsydianu pochodzi z zupełnie innych stron. A to dowodzi, że w epoce kamienia łupanego istniał handel, transport morski, żeglarstwo... całkiem nieźle, jak na „prymitywne” czasy, prawda?

 

Tagi: wrak, odkrycie, nauka, Capri Zatoka Neapolitańska, jaskiniowcy, obsydian
TYP: a3
0 0
Komentarze
TYP: a2

Kalendarium: 16 lipca

Belg Jacques Rogge, w przeszłości znany finnista, uczestnik olimpiady i mistrzostw świata, został wybrany przewodniczącym Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego.
poniedziałek, 16 lipca 2001
Urodził się Mirek "Kowal" Kowalewski, znany polski szantymen.
sobota, 16 lipca 1955
W pierwszy rejs szkolny wypływa "Dar Pomorza".
środa, 16 lipca 1930
Wyruszył z Portsmouth w rejs dookoła świata Alec Rose na s/y "Lively Lady"; trasa prowadziła wokół Przylądka Dobrej Nadziei, Ocean Indyjski, wokół Przylądka Południowo-Wschodniego (Tasmania), Przylądka Horn, z powrotem do macierzystego portu.
niedziela, 16 lipca 1967
Urodził się Roald Amundsen, słynny norweski badacz polarny (zaginął bez wieści podczas lotu na Spitsbergen, spiesząc na pomoc Nobilemu, którego sterowiec "Italia" uległ katastrofie). Uczestniczył w słynnej wyprawie antarktycznej na statku "Belgica" (1897-
wtorek, 16 lipca 1872