To jedno z tych legendarnych miast, które już w starożytności odgrywało ważną rolę nie tylko na obszarze Sycylii, lecz w całym basenie Morza Śródziemnego. Były też w zamierzchłej przeszłości takie momenty chwały Syrakuz, kiedy stanowiły największą potęgę ówczesnej Europy. Tę czołową pozycję zawdzięczały Syrakuzy położeniu przy głównych szlakach handlowych, oraz świetnie osłoniętemu naturalnemu portowi, wokół którego rozrosło się miasto.
Bogate dzieje znajdują swoje odzwierciedlenie w zróżnicowanej architekturze - są tu zabytki z okresu hellenistycznego, początków chrześcijaństwa, renesansu i baroku. To powoduje, że Syrakuzy to niewątpliwie jedno z najciekawszych miast Sycylii. Było miastem rodzinnym Archimedesa, ostatniego wielkiego myśliciela i wynalazcy epoki hellenistycznej. To on przygotował obronę miasta przed atakującymi Rzymianami, oblężenie trwało dwa lata, jednak w 211 r. p.n.e. Syrakuzy padły, a sam Archimedes zginął brutalnie zabity przez rzymskiego żołdaka. W okresie swojej świetności miasto gościło wielkich greckich dramaturgów – Pindara i Ajschylosa.
Miasto podzielone jest na starożytne centrum: wyspę Ortygię oddzieloną od stałego lądu wąskim kanałem oraz na cztery dzielnice – Achradinę, Tyche, Neapolis i Epipolae, do których z Ortygii prowadzi most spinający brzegi wyspy z lądem.
Ortygia nazywana jest sercem Syrakuz, znajdują się tu średniowieczne i barokowe pałace i rezydencje. Achradina to centrum handlowe. W Tyche mieści się Museo Archeologico i fascynujące katakumby w kościołach Santa Lucia i San Giovanni. W Neapolis trzeba koniecznie odwiedzić Parco Archeologico, to tutaj obejrzymy Teatro Greco, jeden z największych i najlepiej zachowanych teatrów greckich na świecie. W pobliżu, w dawnych kamieniołomach skąd pobierano surowiec na budowę syrakuzańskich rezydencji, znajduje się jedna z atrakcji turystycznych, osobliwa grota w kształcie ucha znana jako Orecchio di Dionisio (Ucho Dionizjusza). Ów Dionizjusz miał wykorzystywać niezwykłe akustyczne właściwości jaskini by podsłuchiwać ludzi podejrzanych o spiskowanie. Więźniowie byli osadzani w kamieniołomach.
Podchodząc do Syrakuz z kierunku południowego miniemy latarnię ustawioną na Capo Murro di Porco. Wejście do zatoki stanowiącej główny port Syrakuz oznaczone jest czerwonym światłem usytuowanym na Punto Castelluccio (Bl c 3s 21m 9Mm). Światło zielone (Bl z 3s 27m 9Mm) znajduje się na cyplu wyspy Ortiga, stanowiącym naturalną osłonę portu od północy. Ten port nosi nazwę Porto Grande i jest głównie portem handlowym. Można stawać przy wschodnim nabrzeżu wyspy Ortiga, przy wejściu do kanału oddzielającego wyspę od stałego lądu znajdziemy pomosty z miejscami do cumowania. Wewnątrz zatoki w jej centralnej części można także kotwiczyć. W Syrakuzach jest także drugi port, położony po północnej stronie Ortigi, to Porto Piccolo, nazywany także Porto Marmoreo. Osłaniają go dwa falochrony zbliżające się do siebie główkami, na których ustawiono światła, na południowym czerwone, na północnym zielone. Wewnątrz tego portu przy pomostach głębokości wystarczające, nie należy zbliżać się natomiast do wewnętrznych brzegów falochronów bowiem jest tam płytko. Również przesmyk między Ortigą a stałym lądem jest wykorzystywany jako port.